bibliotekarz, bibliograf, bibliolog, historyk kultury Pomorza

Założyciel, organizator i dyrektor Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu w latach 1923 – 1939.

Jako dyrektor Książnicy przygotował w ciągu kilku miesięcy (maj – grudzień) 1923 roku bibliotekę do udostępnienia jej zbiorów nauce. Za jego dyrekcji: zwieziono zbiory z bibliotek: miejskiej, gimnazjalnej oraz towarzystw naukowych ; uporządkowano księgozbiór; przygotowano czytelnię oraz pracownię dla bibliotekarzy. Od 10 grudnia 1923 roku biblioteka i jej zbiory zostały udostępnione publiczności.

Zygmunt Mocarski postarał się o regionalny egzemplarz obowiązkowy,  położył duży nacisk na wymianę wydawnictw, pozyskiwanie darów od instytucji i osób prywatnych oraz dubletów z innych bibliotek.

To w okresie jego działalności Książnica zyskała miano największej biblioteki naukowej na Pomorzu i stała się podstawowym warsztatem badań pomorzoznawczych.

Autor ponad 100 prac naukowych dotyczących m.in. historii książki i bibliotek w Toruniu i na Pomorzu oraz historii kultury Pomorza. Najważniejsza praca Zygmunta Mocarskiego to aktualna i wykorzystywana do dzisiaj Książka w Toruniu do 1793. Zarys dziejów (Toruń 1933 i 1934), w której omówił dzieje drukarstwa, papiernictwa, introligatorstwa oraz księgarstwa, a także księgozbiory prywatne, publiczne i kościelne w Toruniu. Był autorem także dwóch pionierskich prac dotyczących kultury Pomorza: Kultura umysłowa na Pomorzu (Toruń, 1931) oraz Nauka i oświata na Pomorzu i Warmii i Mazurach (Warszawa, 1938).

W 1926 roku założył Towarzystwo Bibliofilów im Joachima Lelewela w Toruniu i był jego prezesem do 1939 roku. Został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi (1928), Wawrzynem Akademickim Polskiej Akademii Literatury (1935), Złotym Krzyżem Zasługi (1938).
W listopadzie 1939 roku musiał opuścić Toruń i udał się do Warszawy. Zmarł w Warszawie po długiej chorobie 16 września 1941 roku i został pochowany na Bródnie.