No więc jak to jest z tymi feminatywami? To wymysł feministek, czy językowa tradycja, o której zapomnieliśmy? Skąd w ogóle tyle zamieszania wokół kobiecych nazw zawodów? Kogo drażnią i dlaczego obrosły tyloma negatywnymi mitami?

23 października gościnią Książnicy Kopernikańskiej będzie Martyna F. Zachorska, twórczyni internetowa znana jako Pani od Feminatywów, autorka książki „Żeńska końcówka języka”. Pokazuje w niej, jak język – zwyczaje językowe, przysłowia i potoczne zwroty – buduje obraz świata, w tym postrzeganie kobiet, płci i ciała.

Spotkanie odbędzie się w ramach Roku Kobiet Odważnych Województwa Kujawsko-Pomorskiego. Początek o godz. 18.00. Wstęp jest bezpłatny.

Dofinansowano ze środków Samorządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego.

Przed nami ostatni spacer historyczny z cyklu PODróż przez PODgórz. 26 października wędrujemy skrajem podgórskiego poligonu (ulice Parkowa, Wyrzyska, Inowrocławska, Okólna). Zbiórka o godz. 11.00 na rogu ulic Parkowej i Poznańskiej. Spacer poprowadzi Katarzyna Kluczwajd.

Centralnym punktem jesiennej "ofensywy podgórskiej", na którą złożą się spacery historyczne i konferencja z cyklu "Zabytki toruńskie młodszego pokolenia" będzie 100. rocznica odzyskania przez Podgórz praw miejskich. Zostały one nadane 7 listopada 1611 roku przez króla Zygmunta III Wazę, utracone w 1883 roku wskutek nowej ustawy o ustroju miast (w mniejszych miastach przeprowadzono ankietę; większość podgórzan opowiedziała się za statusem gminy wiejskiej, bo status miasta nakładał większe obciążenia podatkowe). Starania o przywrócenie praw miejskich, z dużym udziałem burmistrza Tadeusza Webera (1878-1930), trwały aż do 29 grudnia 1924 roku.

W tym roku mija setna rocznica urodzin Zbigniewa Herberta. Jego poezje należą do najchętniej czytanych i najczęściej prezentowanych podczas konkursów recytatorskich. Zmierzyć się z wierszem Poety - na żywo, przed publicznością - to nie lada wyczyn, ale też wielka satysfakcja.

Zatem jeśli lubicie poetyckie wyzwania, zapraszamy do udziału w konkursie interpretacji poezji "Panie Cogito, Komu Ja Gram".

Konkurs odbędzie się 26 października w Książnicy Kopernikańskiej i jest przeznaczony dla osób, które ukończyły 16 lat. Każdy uczestnik zaprezentuje dwa utwory poetyckie - jeden Zbigniewa Herberta (wybrany przez uczestnika) i drugi - dowolnego autora. Na najlepszych interpretatorów czekają nagrody  - bony prezentowe o wartości: 500 zł (za zajęcie I miejsca), 300 zł (II miejsce) i 100 zł (III miejsce).

Wydarzeniem towarzyszącym będzie recital poezji śpiewanej w wykonaniu Szymona Bruckiego (gitara i śpiew).

Obowiązują zapisy, ślijcie je na adres Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Na Wasze zgłoszenia czekamy do 25 października do godz. 16.00. Pobierz formularz zgłoszeniowy

Więcej informacji w Regulaminie konkursu

Patronat honorowy: Elżbieta Piniewska, Przewodnicząca Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego.

19 listopada zapraszamy na prelekcję poświęconą imiennikom (sztambuchom), które ksiądz Cyprian Jarochowski i Józef Matuszewski założyli podczas pobytu w berlińskim areszcie śledczym Hausvogtei.

W 1864 r. doszło do głośnego procesu, w którym władze pruskie oskarżyły 149 Polaków o zdradę stanu. Wydano 11 zaocznych wyroków śmierci, a 27 osób skazano na karę pozbawienia wolności na okres od jednego do dwóch lat. Paradoksalnie wyroki te można uznać za polski sukces - pruski prokurator domagał się surowego ukarania wszystkich oskarżonych. Do tego jednak nie doszło.

Świadectwem osadzenia Polaków w areszcie Hausvogtei, a później procesu berlińskiego (zwanego też polskim), są sztambuchy, które założyli ksiądz Cyprian Jarochowski i Józef Matuszewski. Znajdują się w nich liczne wpisy współwięźniów, jak i osób, głównie Niemców, którzy sympatyzowali z Polakami w ich dążeniu do niepodległości.

Oba pamiętniki przechowujemy w Książnicy Kopernikańskiej. Prezentujemy je na wystawie posterowej w ramach projektu "Na pamiątkę wspólnej kozy w Hausvogtei", który realizujemy dzięki dofinansowaniu ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach programu "Patriotyzm Jutra" Edycja 2024.

Prelekcja w Bibliotece Multimedialnej Pod Bażantem rozpocznie się o godz. 17.00. Wstęp jest bezpłatny.

Pająki to fascynujące stworzenia. Jeśli nie jesteście przekonani do tego stwierdzenia Michał Wódecki, który wie o pająkach (prawie) wszystko, sprawi, że spojrzycie na nie z zaciekawieniem, a może nawet z sympatią. 19 listopada opowie m.in. o tym, jak pająki polują i tkają pajęczyny, w jaki sposób łączą się w pary i rozmnażają (o tym, czy samice pożerają swoich "mężów" też będzie mowa), czy mogą zrobić krzywdę człowiekowi i jaką rolę pełnią w środowisku. Początek o godz. 18.00. Wstęp jest bezpłatny.

W trakcie spotkania w Książnicy Kopernikańskiej (Słowackiego 8) obejrzycie wystawę, na której zaprezentujemy wybrane numery czasopisma "Przyroda Polska".

Michał Wódecki - biolog po studiach na UMK w Toruniu oraz na Uniwersytecie Przyrodniczo-Humanistycznym w Siedlcach, autor wielu artykułów popularnonaukowych na temat pająków, nauczyciel Kujawsko-Pomorskiej E-szkoły, były dydaktyk w Ogrodzie Zoobotanicznym w Toruniu, prywatnie pasjonat polskiej przyrody i popularyzator wiedzy o pająkach.

22 października zapraszamy na czwartą prezentację z cyklu "Nowe opracowanie". O przedwojennych salach tanecznych przy ul. Mickiewicza opowie Katarzyna Kluczwajd. Spotkanie w Książnicy Kopernikańskiej rozpocznie się o godz. 18.00. Wstęp jest bezpłatny.

Opracowanie przez Katarzynę Kluczwajd albumu pocztówek z kolekcji Wiesława Lutowskiego "Toruń: knajpiane historie…" (książka ukaże się pod koniec roku), przyniosło nowe ustalenia dotyczące pejzażu kulturalnego miasta. Sformułowanie knajpiane historie może wydawać się deprecjonujące w stosunku do opisanych miejsc i tego fragmentu dziejów Torunia, jednak ten niegdyś powszechnie stosowany na Pomorzu germanizm, będący wiernym zapożyczeniem (niem. Kneipe), nie miał przed laty wyraźnie negatywnego zabarwienia.

Dzieje lokali gastronomiczno-rozrywkowych, ich towarzysko-społecznej i kulturotwórczej roli, ukazują trwanie, przemiany oraz społeczne postrzeganie lokali w XIX-XX w., pozwalają śledzić w kontekście dziejów miasta ewolucję form kultury i jej dostępności, oczekiwań odbiorców i uczestników.

Zaskakujące skalą oraz konkurencyjnym sąsiedztwem są projekty dwóch sal tanecznych przy restauracjach przy ul. Mickiewicza, usytuowanych nieomal naprzeciwko siebie: Kaiser Saal (pod nr. 75a) oraz Germania Saal (pod nr. 110). Stworzyły one kulturalno-rozrywkowe centrum w tej części Bydgoskiego Przedmieścia na wiele lat, poczynając od tańca i muzyki w czwartej ćwierci XIX w. po kina w okresie II Rzeczypospolitej. Okres szczególnej popularności sal tanecznych przypadł na lata 80.-90. XIX w.

Na posesji nr 75a czas wielkiej inwestycji nastał w lutym 1885 roku, kiedy Carl Liedtke zlecił projekty i realizację sali tanecznej, restauracji i obiektów pomocniczych. Po upływie dekady sala ta została przebudowana na teatr (1896). Budynek zyskał nową fasadę w 1911 roku, kolejna jej modernizacja nastąpiła w 1929 roku. W tym czasie obok restauracji Polonia działało kino Palace (od 1926 roku).

Daty przełomowe dla posesji przy ul. Mickiewicza 110 to maj 1896 roku, kiedy Gustav Fliege zlecił spółce Georga i Hermanna Soppartów budowę sali tanecznej (wym. 15 x 23 m); kolejno – rok 1920, wówczas uruchomiono tu kino "Wawel" – pierwsze w Toruniu po zakończeniu I wojny światowej. Później kino działało pod nazwami "Palace" i "Pan".