Alojzy Tujakowski (1914 – 1992)

księgarz, bibliotekarz, pedagog, działacz społeczny

Dyrektor Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu w latach 1954 – 1980.


Ukończył polonistykę na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. Okres wojny i okupacji przetrwał w Wilnie, pracując jako robotnik fizyczny. W sierpniu 1945 roku, jako repatriant, przybył do Torunia. Od 1954 do roku 1980 pełnił funkcję dyrektora najpierw Książnicy Miejskiej im. Kopernika, a od 1975 Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Książnicy Miejskiej im. Mikołaja Kopernika. Rozbudował sieć bibliotek – filii na terenie miasta, co na wiele lat zaspokoiło zapotrzebowanie mieszkańców Torunia na książkę.

 

Inne działania Alojzego Tujakowskiego szły w kierunku przystosowania Biblioteki Głównej do zadań badawczo-naukowych.  Z dużym znawstwem pomnażał zasoby biblioteki, chronił je przed zniszczeniem i umiejętnie popularyzował. Dzięki finansowej pomocy miejskiego konserwatora, kilkanaście najcenniejszych pozycji: rękopisów, starych druków, map i globusów poddanych zostało fachowej konserwacji w pracowniprof. Tadeusza Tuszewskiego w Warszawie. 

 

Zagrożeniem dla zbiorów stała się narastająca z roku na rok ciasnota. Najwłaściwszym rozwiązaniem mogła być tylko budowa nowego gmachu. Pełne osobiste zaangażowanie, niespożyta energia i wytrwałość Alojzego Tujakowskiego doprowadziły do rozpoczęcia budowy nowego gmachu przy ul. Słowackiego 8 i, pomimo wielu trudności, do jej zakończenia w 1973 roku. Realizacja tej inwestycji była osiągnięciem ogromnej wagi dla ratowania bezcennych zbiorów i dalszego rozwoju biblioteki.

Wspólnie z artystą grafikiem Zygfrydem Gardzielewskim zorganizował Oficynę Drukarską, co umożliwiło bibliotece realizację własnych inicjatyw wydawniczych. 

Dorobek naukowy Alojzego Tujakowskiego obejmuje zagadnienia związane z książką, czytelnictwem i drukarstwem. Ważnym opracowaniem w jego dorobku wydawniczym była książka wydana z okazji 400-lecia drukarstwa w Toruniu pt. Z dziejów drukarstwa i piśmiennictwa na Pomorzu (Toruń, 1970) oraz opracowania poświęcone Kopernikowi i jego dziełu. 

Znajdował czas na pracę społeczną: był członkiem Towarzystwa Naukowego w Toruniu, Toruńskiego Towarzystwa Kultury, Towarzystwa Miłośników Torunia, Towarzystwa Przyjaciół Dzieci, Towarzystwa Przyjaciół Teatru, Towarzystwa Bibliofilów, a przede wszystkim Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich oraz Komisji Egzaminacyjnej dla bibliotekarzy dyplomowanych i Rady Naukowej Biblioteki Narodowej. Działał w radach narodowych: miejskiej (przez 13 lat), oraz wojewódzkich w Bydgoszczy i Toruniu.