10 października zapraszamy na kolejny wykład otwarty przygotowany przez Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii Oddział w Toruniu. Tematem wystąpienia prof. dr hab. Jacka Krełowskiego będą metody pomiaru odległości do gwiazd - od tych najwcześniejszych, po współczesne. Początek o godz. 18.00. Wstęp jest bezpłatny.
Problem pomiaru odległości do gwiazd zaistniał zaraz po publikacji "De Revolutionibus" Mikołaja Kopernika. Tycho Brahe przyjął, że jeśli Ziemia porusza się wokół Słońca to w odstępach półrocznych powinniśmy widzieć gwiazdy pod innymi nieco kątami. Zjawisko to nazywa się paralaksą. Poszukiwania Brahego nie dały efektu; miał więc do wyboru: albo uznać, że Ziemia jest jednak nieruchoma, albo że paralaksa jest mniejsza niż jego błąd pomiaru (ok. 1' łuku). Druga możliwość wydała mu się przerażająca (w jakiej bezmiernej pustce się znajdujemy?!), opowiedział się więć za pierwszą. Faktycznie, pierwszy pomiar paralaksy należał do Bessela i pochodzi z roku 1839! Paralaksy okazały się mniejsze od 1" łuku. Metoda, użyta przez Bessela, nadaje się do pomiaru odległości jedynie najbliższych gwiazd. Wkrótce opracowano metodę pomiaru odległości z widomej jasności gwiazd, a później - z natężeń linii międzygwiazdowych. W latach 90. XX w. zaczęto używać w tym celu satelitów (Hipparcos, Gaia). Poprawiło to precyzję pomiarów paralaks dziesięciokrotnie, a przy okazji - również kalibrację pozostałych metod. Kłopoty jednak nie znikły. Tym niemniej pomiary odległości do gwiazd pozostają najważniejszym z pomiarów dotyczących coraz odleglejszych sąsiadek Słońca.
Wykład będzie rejestrowany i dostępny na stronie toruńskiego PTMA (podobnie jak i inne astro wykłady wygłoszone w Książnicy Kopernikańskiej).
Prof. dr hab. Jacek Krełowski, znakomity toruński atrofizyk. Od czasu studiów związany z Toruniem (Zakład Astrofizyki i Astronomii Gwiazdowej UMK), członek wielu prestiżowych towarzystw naukowych, stypendysta m.in. stypendiów Fulbrighta i Rockefellera. Zdobywca grantu Marii Curie, Doktor Honoris Causa Obserwatorium Ukraińskiej Akademii Nauk, współpracownik wielu ośrodków naukowych. Prowadził badania w Ameryce Północnej, Południowej i Europie.
