Wydarzenia

Wszystko o toruńskim Dworze Artusa (a właściwie Dworach): 14 grudnia o godz. 18.00 w Książnicy Kopernikańskiej. Wstęp jest bezpłatny.

Dwór Artusa to trzeci gmach o tej funkcji w tym miejscu, o ciekawej, nie do końca poznanej historii. Jej opracowanie przyniosło nowe ustalenia dotyczące wystroju wnętrz, użytkowników oraz jego roli kulturowej i społecznej. Ze względu na fakt, iż dzieje średniowiecznego, pierwszego Dworu Artusa zostały opracowane (Elżbieta Pilecka), Katarzyna Kluczwajd, autorka prelekcji, skupi się na badaniach gmachów drugiego (1802-1889) i trzeciego (1891).

Katarzyna Kluczwajd: Pierwszy Dwór Artusa (1311) był elitarnym "pałacem" gildii kupieckiej i bractwa św. Jerzego; drugi – teatrem miejskim, Dworem Artusa tylko do 1842 roku, tj. do czasu rozwiązania Bractwa Arturiańskiego. Trzeci budynek powstał jako reprezentacja potęgi miasta, nawiązując do tradycji arturiańskiej i publicznego miejsca spotkań towarzyskich (stał się centrum muzyki). Inwestycja była tak kosztowna, że zabrakło pieniędzy na budynek dla teatru. Zanim powstał, zamierzano przebudować będący w złym stanie drugi Dwór Artusa (1887), a wkrótce rozpisano konkursu na nowy gmach (1888). To ciekawe historie, także w kontekście kilkunastoletniej dyskusji: teatr z Dworem Artusa czy osobno?

Dzieje kolejnych Dworów Artusa to historia form artystycznych – od gotyku i renesansu, przez klasycyzm, po neorenesans i inne style historyzujące; to historia kultury, łącznie z popularną, bywa, że z ideologią w tle.

W ciągu kilku epok trzeci Dwór Artusa zmieniał oblicza – z pruskiego "pałacu" kultury stał się reprezentacyjnym gmachem miejskim, zarówno dla Polaków w okresie II RP, jak i dla nazistów w czasie II wojny światowej. Każdy z użytkowników wprowadzał zmiany. Władze socjalistyczne to elitarne miejsce przekształciły w ludowy dom kultury, później pracował tu Wydział Sztuk Pięknych UMK.

Odrestaurowane wnętrza zachwycają bogactwem ornamentyki, barw i złoceń, witraży, posadzek, żyrandoli i luster, jednak nie wszystkie pochodzą z okresu budowy i czasów pruskich. Istotny trwały ślad w wystroju wnętrz pozostawili naziści. Prezentacja pozwoli dostrzec więcej i zobaczyć Dwór Artusa w całej złożoności jego przeszłości.

Książka "Toruńskie Dwory Artusa: architektura, kultura ludzie" ma być wydana w 2024 roku. Projekt tej monografii otrzymał stypendium marszałka woj. kujawsko-pomorskiego.

Fot. Katarzyna Rubiszewska